یکی از اجزای غیر سازه‌ای در ساختمان، دیوار غیر سازه‌ای است. این عضو وظیفه جدا کردن فضاهای داخلی ساختمان را بر عهده داشته و کاربرد آن به عنوان تیغه یا جدا کننده است. میلگرد بستر در انواع نردبانی (پلکانی) و خرپایی (زیگزاگی) تولید می‌شود. هدف تولید و استفاده از میلگرد بستر، یکپارچه سازی دیوارها، افزایش مقاومت آنها و محافظت از آنها در برابر زلزله است. میلگرد بستر در زلزله نیز کاربرد و نقش تاثیرگذاری دارد.
دیوار غیر سازه‌ای به دلیل این که به قاب پیرامونی خود متصل نیست، باید به صورت کامل مهار شود. این امر موجب می‌شود تا بتواند نیروهای خارج از صفحه را تحمل کند و در نتیجه از تخریب و ریزش آن جلوگیری می‌شود. این محصول المانی است که وظیفه مهارسازی دیوار را بر عهده دارد. در این مقاله از شرکت خانه بلوک قصد داریم تا عملکرد میلگرد بستر در زلزله را بررسی کنیم.
تخریب دیوارها در هنگام وقوع زلزله
مطابق با مطالعاتی که محققان پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی درباره میزان تخریب دیوارها بر اثر زلزله انجام داده‌اند، مشخص شده است که بیشترین تخریب و خساراتی که در اثر زلزله در یک ساختمان به وجود می‌آید، مربوط به اجزای غیر سازه‌ای مانند دیوارهای غیر سازه‌ای است. بر طبق این مطالعات مشاهده می‌شود که سازه‌هایی که دیوارهای آنها توسط میلگرد بستر و وال پست مهار شده است، عملکردی بسیار بهتر از سایر سازه‌ها در برابر زلزله از خود نشان داده‌اند. البته باید به این موضوع توجه داشت که در صورتی که میلگرد بستر و وال پست به صورت صحیح اجرا نشوند، نه تنها سازه در برابر زلزله ایمن سازی نمی‌شود و از خود مقاومت نشان نمی‌دهد بلکه در اثر وارد شدن نیرو و فشاری مانند زلزله، دیوارهای سازه دچار تخریب بسیار شدید خواهند شد.
دلیل استفاده از میلگرد بستر چیست؟
مهمترین دلیل استفاده از میلگرد بستر، مقاوم سازی ساختمان و بهبود عملکرد آن در برابر زلزله است. قطر میلگردهای بستر حدود 4 میلیمتر است و جنس آنها از کربن استیل گالوانیزه یا استیل است. میلگرد بستر به منظور افزایش سلامت دوام بالاتر و افزایش مقاومت در برابر عوامل محیطی مخرب از این جنس ساخته می‌شود. در آخرین مرحله از ساخت میلگرد بستر بر روی آن زینک اسپری می‌شود که همین امر موجب به وجود آمدن خاصیت ضد زنگی و ضد خوردگی در این محصول می‌شود. بر روی میلگرد بستر شیارهایی وجود دارد که این شیارها موجب افزایش سطح تماس و درگیری میان این محصول و ملات می‌شود. به سبب افزایش درگیری میان این دو، میلگرد بستر اتصال بهتری خواهد داشت و در نتیجه مقاومت ساختمان نیز افزایش یافته و عملکرد آن در برابر زلزله بهبود می‌یابد.
عملکرد میلگرد بستر در زلزله
مطابق با نتایجی که از آزمایشات لرزه‌ای به دست آمده است، مشخص شده است که استفاده از میلگرد بستر موجب مقاوم سازی دیوارها و بهبود عملکرد آنها در برابر زلزله می‌شود. استفاده از این محصول موجب مهار دیوارها شده و فشارهای وارد شده بر تیر و ستون‌ها را تا حد بسیار زیادی کاهش می‌دهد و در نتیجه آن ظرفیت لرزه‌ای سازه را بهبود می‌بخشد. اتصال مستقیم میلگرد بستر به ملات و بست‌ها، اتصالی مقاوم و ایمن است که موجب مقاومت دیوارها در برابر نیروهای وارده می‌شود. اتصال ذکر شده موجب جلوگیری از تلورانس‌های دیوار در هنگام وقوع زلزله می‌شود.
مزایای استفاده از میلگرد بستر در زلزله چیست؟
میلگرد بستر مزایای فراوانی دارد که به دلیل وجود همین مزایا نیز محبوبیت بسیاری در میان مشتریان پیدا کرده است. از جمله مهمترین مزایای این محصول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- یکپارچه سازی دیوارها
- افزایش مقاومت دیوار به میزان زیاد
- مسلح سازی دیوارها و افزایش استحکام آنها در برابر زلزله
- عدم نیاز به دوغاب بندی
- اتصال دیوارهای متقاطع به یکدیگر
- اسپری کردن زینک بر روی محصول و در نتیجه مقاومت بالای آن در برابر زنگ زدگی، خوردگی و رطوبت
- افزایش مقاومت برشی سازه
- صرفه اقتصادی و کاهش هزینه‌های پروژه تا میزان 70 درصد
- قابلیت استفاده برای انواع مختلف دیوار ( دیوار ساخته شده با بلوک سیمانی، لیکا، سفال، آجر، هبلکس و … ) از جمله دیوار باربر و غیر باربر
- اتصال راحت به دیگر اجزای سازه ( به علت زائده‌هایی که بر روی آن قرار دارد )
نحوه اجرای میلگرد بستر
میلگرد بستر معمولا به صورت افقی اجرا می‌شود. به منظور اجرای صحیح این محصول باید آن را کاملا در ملات مدفون کنیم. میلگرد بستر باید حدود 2 الی 3 سانتیمتر با لبه‌های بلوک فاصله داشته باشد یعنی عرض آن باید کمتر از عرض دیوار باشد. میلگرد بستر از طریق گیره و قلاب به ستون متصل می‌شود اما اگر در انتهای دیوار مصالحی فلزی مانند میلگرد یا تیر آهن به کار رفته باشد، برای اتصال میلگرد بستر را به این مصالح باید از روش جوشکاری استفاده کرد.
بالاتر نیز گفته شد که میلگرد بستر معمولا به صورت افقی اجرا می‌گردد اما این محصول به صورت عمودی نیز اجرا می‌شود. به منظور اجرای عمودی، باید آن را در فضاهای خالی که هنگام چیدن بلوک‌ها ایجاد شده است قرار دهیم. در صورت استفاده همزمان میلگرد بستر و وال پست، پس از نصب میلگرد بستر باید 20 سانتیمتر انتهایی آن را 90 درجه خم کرده و درون سوراخ‌های وال پست قرار دهیم.
میلگرد بستر در آیین نامه 2800 ساختمان
در پیوست ششم آیین نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله، استاندارد 2800، پیشنهاد شده است که در تمامی رج‌های دیوارهای غیر سازه‌ای، به فواصل 40 یا 50 سانتیمتری از میلگرد بستر استفاده شود.
- در دیوارهایی که عملکرد دو طرفه دارند و همچنین دیوارهای با دهانه افقی، میلگرد بستر به صورت مستقیم بر مقاومت خمشی تاثیر گذاشته و آن را بهبود می‌بخشد. در دیوارهای با دهانه عمودی، میلگرد بستر به صورت مستقیم در مقاومت خمشی تاثیری ندارد اما موجب بهبود عملکرد داخل صفحه دیوار و در نتیجه کاهش ترک‌های احتمالی می‌شود. این المان همچنین عملکرد خارج از صفحه دیوارهای دهانه قائم را نیز بهبود می‌بخشد.
- طبق پیوست ششم آیین نامه 2800 ( آیین نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله ) کلیه دیوارهای ساخته شده با بلوک باید با استفاده از ابزار مناسب مسلح شوند. استفاده از میلگرد بستر یکی از آسان‌ترین روش‌هایی است که ما را به این هدف از آیین نامه می‌رساند.
- میلگرد بستر می‌تواند میلگرد معمولی و آجدار باشد. اما به صورت معمول، میلگرد بستر از دو مفتول یا میلگرد آجدار تشکیل شده است که در میان آنها مفتول‌های میانی به صورت نردبانی یا خرپایی قرار گرفته‌اند.
- در صورتی که مفتول‌های میانی به صورت زیگزاگی باشند، میلگرد بستر خرپایی بوده، و در صورتی که مفتول‌های میانی به صورت عمود بر دو میلگرد اصلی قرار گرفته باشند، میلگرد بستر نردبانی یا پلکانی خواهد بود. باید توجه داشت که میلگرد بستر خرپایی نسبت به میلگرد بستر نردبانی مقاومت بیشتری داشته و در نتیجه پرکاربردتر است.
- در حالت کلی حداقل قطر مفتول به کار رفته در میلگرد بستر حدود 4 میلیمتر است و حداکثر قطر آن به اندازه نصف ضخامت ملات است.
- عرض میلگرد بستر باید 3 سانتیمتر کمتر از عرض دیوار باشد.
- گام میلگرد بستر خرپایی باید بین 40 الی 50 سانتیمتر باشد.
- توجه داشته باشید که طول همپوشانی میلگرد بستر با میلگرد بستر دیگر و یا با گیره، باید حداقل 75 برابر قطر میلگرد بستر باشد.
- اتصال گیره میلگرد بستر به ستون بتنی باید به وسیله پیچ و رولپلاک صورت گیرد و نباید برای این کار از روش‌های چکشی و تفنگی استفاده کرد.
تاریخچه اجرای میلگرد بستر در زلزله
میلگرد بستر برای اولین بار در سال 1813 میلادی مورد استفاده قرار گرفته است. طراحی و تولید این محصول منسوب به کشور آمریکا است. پس از اولین تولید میلگرد بستر، به دلیل ویژگی‌های مثبتی که این محصول داشت، به سرعت در بازار مورد توجه قرار گرفته، محبوب شد و در نتیجه استفاده از آن در هنگام احداث پروژه‌ها رواج یافت. در ایران نیز پس از اینکه استفاده از میلگرد بستر در میان مهندسان افزایش یافت، در سال 1392 به صورت رسمی در آیین نامه ساختمانی ضوابطی برای استفاده از این محصول تالیف شد و به این سبب بیشتر مورد توجه مهندسین ساختمانی قرار گرفت.
جمع بندی
در این مقاله سعی داشتیم تا عملکرد میلگرد بستر در زلزله را مورد بررسی قرار دهیم. خانه بلوک یکی از معتبرترین تولید کنندگان میلگرد بستر در ایران است که محصول خود را به سراسر کشور ارسال می‌کند. این شرکت، میلگردهای بستر خود را در سایزهای مختلف و انواع نردبانی و خرپایی و توسط مرغوب ترین مصالح و در بهترین کیفیت تولید می‌کند. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر راجع به این محصول و ثبت سفارشات خود، با کارشناسان شرکت ما با شماره تماس 021284283 تماس حاصل فرمایید.
عالی