یکی از اصلی‌ترین مواد برای ساخت مصالح ساختمان سازی، پوکه ساختمانی است. پوکه ساختمانی در دو نوع معدنی و صنعتی وجود دارد. هنگام فوران آتشفشان، گدازه‌های آتشفشانی یا ماگما در سطح زمین جاری می‌شود، پس از آن سرد شده و به صورت تکه سنگ‌هایی ریز و درشت درمی‌آید. به این تکه سنگ‌ها پوکه معدنی می‌گویند. خانه بلوک در این مقاله به بررسی کامل پوکه معدنی، انواع و کاربرد آن می‌پردازد.
پوکه معدنی چیست؟
همانطور که در قسمت بالا اشاره شد، پوکه معدنی یا pumice حاصل فعالیت آتشفشان است. جنس این پوکه از ماگما یا گدازه‌های آتشفشانی است. پوکه چگالی بسیار پایینی دارد، چگالی این ماده کمتر از 1000 کیلوگرم بر متر مکعب است. درجه سختی آن نیز بالاست. پوکه معدنی معمولا در رنگ‌های سفید، زرد، قهوه‌ای و یا خاکستری مایل به مشکی وجود دارد. این پوکه دانه بندی‌های متفاوتی دارد و از ذرات غباری گرفته تا قطعات بزرگ با قطر بیش از 10 سانتی متر را شامل می‌شود که هر یک از این پوکه‌ها کاربرد بخصوصی دارند.
سابقه مصرف پوکه به دهه 1960 میلادی برمی‌گردد. در این دهه، مهندسین رومی از آن برای ساخت بناهای باستانی استفاده می‌کردند. امروزه نیز در ایران از این ماده در صنایع گوناگون از جمله صنعت ساختمان سازی استفاده می‌شود. پوکه معدنی از ایران به کشورهای همسایه حاشیه خلیج فارس نیز صادر می‌گردد.
پوکه معدنی چگونه تشکیل می‌شود؟
همانطور که گفته شد، این ماده از گدازه‌های آتشفشانی به دست می‌آید. ماگمای آتشفشانی در اثر حرارت و انبساط، از منافذ کوه بیرون زده و در سطح زمین جاری می‌گردد، جاری شدن مواد آتشفشانی موجب می‌شود که این مواد به سرعت سرد و منجمد شود. در هنگام سردشدن، گاز موجود در بافت آن از لا به لای مواد خارج می‌شود. خروج گاز موجب می‌شود که جای آن خالی بماند و در نتیجه ما شاهد تشکیل تکه سنگی بسیار سخت و محکم با حفره‌ها و سوراخ‌های ریز و درشت باشیم. این سنگ همان سنگ پوکه معدنی است.
پس از سرد شدن گدازه‌های آتشفشان و تشکیل سنگ‌های پوکه معدنی، ابتدا به وسیله بولدوزر ترانشه حفر شده و پس از آن به جهت استخراج پوکه، عملیات باطله برداری یا برداشتن سنگ و خاک از روی لایه‌های پوکه انجام می‌شود. بعد از این مرحله، به کمک لودر مواد معدنی را بارگیری کرده و توسط کامیون کمپرسی، آن را از محل معدن به کارخانه انتقال می‌دهند. تکه‌های بزرگ سنگ پوکه را می‌توان به قطعات کوچک و بزرگ با سایزهای مختلف تبدیل کرد که هر کدام نام به خصوصی پیدا می‌کنند. پوکه معدنی بادامی، فندقی، عدسی و پودری از انواع این پوکه هستند.
قیمت پوکه معدنی
قیمت پوکه معدنی، بر حسب متر مکعب محاسبه می‌شود. شما عزیزان می‌توانید از طریق ارتباط با کارشناسان مجموعه خانه بلوک، از قیمت پوکه معدنی و بلوک‌های پوکه‌ای مطلع شوید.
خرید پوکه معدنی
به جهت سفارش پوکه معدنی به میزان دلخواه و در انواع مختلف آن، همچنین به جهت خرید بلوک پوکه‌ای، با شماره‌های تماس مجموعه خانه بلوک تماس حاصل فرمایید و سفارش خود را در کوتاه ترین زمان ممکن و با بهترین قیمت تحویل بگیرید.
انواع پوکه معدنی
پوکه انواع مختلفی دارد که در این قسمت به بررسی مختصر هر کدام از آنها می‌پردازیم. یکی از این موارد، به لحاظ رنگ است که در دو نوع سفید و سیاه وجود دارد.
پوکه معدنی سفید (پوکه بستان آباد)
پوکه سفید با نام‌های پوکه سفید بستان آباد یا پوکه سفید تبریز شناخته می‌شود. این پوکه در معادن تبریز فراوان است.
پوکه معدنی سیاه (پوکه قروه)
پوکه سیاه، پوکه سیاه قروه نیز نامیده می‌شود. بیشترین مقدار از این نوع پوکه در شهر قروه استان کردستان یافت می‌شود.
مقایسه پوکه معدنی سفید و سیاه
پوکه سیاه و سفید هر دو، پوکه‌های پرکاربردی در ایران هستند. هر کدام از این پوکه‌ها ویژگی‌های منحصر به فردی دارند. در مقاله‌ای دیگر به بررسی کامل هر دو آنها و تفاوت‌هایشان خواهیم پرداخت. به صورت کلی تفاوت اصلی پوکه‌های سیاه و سفید، موردهای زیر است.
- پوکه سفید از پوکه سیاه وزن مخصوص پایین‌تر داشته و سبک‌تر است.
- پوکه سیاه نسبت به پوکه سفید مقاوم‌تر بوده و استحکام بیشتری دارد.
از دیگر معیارهایی که می‌توان بر اساس آن، پوکه را دسته بندی کرد، سایز و ابعاد آن است. این پوکه از نظر ابعاد به دسته‌های زیر تقسیم بندی می‌شود.
پوکه معدنی بادامی
پوکه بادامی نسبت به سایر انواع پوکه‌ها، ابعاد بزرگتری دارد. این پوکه مشابه با پوکه فندقی (نخودی) و عدسی است. تفاوت آن با دو پوکه ذکر شده، این است که نسبت به آنها سایز بزرگتری دارد. در ادامه به بررسی بیشتر پوکه فندقی یا نخودی و پوکه عدسی می‌پردازیم. از این سایز پوکه در کف سازی و شیب بندی ساختمان استفاده می‌شود.
پوکه معدنی فندقی یا نخودی
معمولا به پوکه‌هایی که قطر زیر 20 میلی متر دارند، پوکه نخودی یا فندقی می‌گویند. پوکه نخودی عموما قطری بین 10 تا 20 میلی متر دارند. وزن پوکه فندقی چیزی بین 500 تا 700 کیلوگرم در هر متر مکعب است. لازم به ذکر است که هر چه کیفیت این پوکه بیشتر باشد، وزن آن در هر متر مکعب کمتر است. این پوکه مقاومت بسیار بالایی داشته و از آن برای نوسازی طبقات ساختمان‌ها و یا مصارف کشاورزی و زهکشی استفاده می‌گردد.
پوکه معدنی عدسی
پوکه با ابعاد بین 4 تا 10 میلی متر، در دسته پوکه عدسی قرار می‌گیرد. در ساخت بلوک سبک، بلوک دیواری از این پوکه استفاده می‌گردد.
پوکه معدنی پودری (فیلر)
ابعاد پوکه پودری بین صفر تا 4 میلی متر است. این پوکه در ساخت بتن، ساخت بلوک دیواری و بلوک سقفی و همچنین پر کردن سطح لوله کاربرد دارد.
کاربرد پوکه
پوکه معدنی به علت مزایای فراوانی که دارد، در زمینه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این قسمت به بررسی کاربردهای این ماده در صنایع مختلف می‌پردازیم.
کاربرد پوکه در ساختمان سازی
یکی از کاربردهای پوکه معدنی، در ساختمان سازی است. این کاربرد گسترده، به دلیل مقاومت بالای آن در برابر ضربه و فشار است. کاربرد پوکه در ساختمان سازی شامل موارد زیر است:
پلاستر
از کاربردهای پوکه در ساختمان سازی، ساخت پلاستر است. بهبود پوشش، سهولت در حمل و نقل، مقاومت در برابر حریق و مقاومت در برابر ترک خوردگی از جمله ویژگی‌های پلاستر ساخته شده به واسطه پوکه است. در ساخت پلاسترهای ویژه نیز از پوکه معدنی استفاده می‌شود. پلاسترهای ویژه از نوع پلاسترهای عایق صوت و حرارت هستند و کاربرد اصلی آنها در سقف و قسمت‌های بالایی دیوار است.
عایق پرکننده
از دیگر کاربردهای پوکه یا پومیس در ساختمان سازی، استفاده از آن به عنوان عایق بین دیوارها یا پکننده حفره‌های بین بلوک‌های سیمانی است. از جمله کشورهایی که از پوکه به عنوان عایق پر کننده استفاده فراوان می‌کند، ایالت متحده آمریکا است.
عایق صوتی
از کاربردهای پوکه معدنی، می‌توان به عایق سازی صوتی ساختمان اشاره کرد. بدین منظور در ساخت کاشی‌های عایق صدا از این ماده استفاده می‌شود. این کاشی‌ها وزن پایینی داشته و در برابر حریق مقاوم و بادوامند.
عایق کاری کف
از دیگر موارد کاربرد پوکه معدنی در ساختمان سازی، عایق کاری کف است. عایق پومیسی در قسمت زیرین کف به کار می‌رود. به خصوص در کف‌های چوبی اتاق‌ها، به منظور تراز کردن کف و کاهش انتقال صدا به طبقات زیرین و همچنین عایق حرارتی برای سیستم لوله‌های کف، از این ماده استفاده می‌شود.
استفاده در بتن
استفاده از پوکه در هنگام تهیه ملات بتن موجب ایجاد حباب‌های ریز هوا در آن می‌شود. همین امر موجب کاهش چگالی بتن می‌شود. افزودن پوکه معدنی به بتن موجب افزایش خاصیت عایقی در آن نیز می‌شود. البته باید به این نکته توجه داشت که ملات بتن ساخته شده با پومیس به اندازه سایر ملات‌ها استحکام و مقاومت ندارد.
شیب بندی یا کف سازی
به منظور تراز کردن سطح کف یا شیب بندی روی سوح کف ساختمان، بین کوم‌های اجرایی روی کف را با پوکه سبک پر می‌کنند.
کاربرد پوکه در کشاورزی
از پوکه معدنی می‌توان به عنوان یک ماده بسیار مفید و مغذی در خاک استفاده کرد که موجب رشد هر چه بهتر گیاهان می‌شود. وجود این ماده در خاک موجب افزایش قابلیت کشت آن می‌شود. از این ماده برای ساخت آفت کش‌ها و کود و قارچ کش‌ها هم استفاده می‌شود. این ماده به علت تخلخل بالایی که دارد، آب را به مدت زمان طولانی در خود نگه می‌دارد. وجود این ماده در خاک موجب می‌شود که رطوبت خاک دیر تر از بین برود. وجود تخلخل در این ماده باعث هوادهی بیشتر به خاک می‌شود و در نتیجه اکسیژن بیشتری به ریشه گیاهان می‌رسد. در نتیجه پومیس نقش فعالی در اکسیژن دهی به خاک و ریشه گیاه دارد.
کاربرد پوکه در صنعت
پوکه در صنایع مختلفی چون صنعت نساجی، صنعت آرایشی و بهداشتی و … کاربرد دارد. در این قسمت به بررسی کاربردهای این ماده در صنعت می‌پردازیم.
کاربرد به عنوان ساینده صنعتی در نساجی
از جمله کاربردهای این پوکه، استفاده از آن به عنوان ساینده صنعتی برای ساییدن سطوح ناصاف است. برای مثال از این ماده می‌توان برای ساییدن پارچه‌های زمخت و یا سنگ شوی کردن پارچه استفاده کرد.
کاربرد در محصولات آرایشی و بهداشتی
پوکه در صنعت آرایشی و بهداشتی کاربردهای فراوانی دارد که از جمله مهمترین آنها می‌توان به ساخت موارد زیر اشاره کرد.
- خمیر دندان و سفید کننده دندان
- اسکراب آرایشی
- پاک کننده های دسست و پاک کننده آرایشی
مزایای پوکه معدنی
- وزن مخصوص این پوکه بین 500 تا 1000 کیلوگرم بر متر مکعب است. وزن مخصوص پایین آن به صورتی است که روی آب شناور می‌ماند.
- مصالح ساختمانی که در تولید آنها از پوکه معدنی استفاده می‌شود، از دوام بسیار بالایی برخوردار هستند.
- پوکه معدنی بسیار مقاوم در برابر آتش سوزی است. این پوکه حرارت تا 760 درجه سانتی گراد را تحمل می‌کند و در این حالت حجم و ظاهر آن تغییری نمی‌کند.
- پوکه برای سبک سازی سازه‌های گوناگون بسیار مناسب است.
- کاربرد این پوکه بسیار آسان است.
- تخلخل بالایی که در بافت پوکه معدنی وجود دارد، موجب می‌شود که این ماده به عایق صوتی و حرارتی مناسبی تبدیل شود. به همین دلیل یکی از مهمترین کاربردهای پوکه، عایق بندی بخش‌های مختلف ساختمان است.
- این پوکه بسیار مقاوم و مستحکم است و برای استفاده در ساخت سازه‌های ضد زلزله گزینه‌ای مناسب است.
نحوه تشخیص پوکه معدنی مرغوب
برای تشخیص مرغوبیت پوکه، ابتدا باید جواب این سوال را بدانیم که بهترین نوع پوکه معدنی چه ویژگی‌هایی دارد؟
برای تشخیص کیفیت و مرغوبیت، باید ویژگی‌های زیر را در آن بررسی کنیم.
چگالی پوکه
گفته شد چگالی پوکه باید بین 500 تا 1000 کیلوگرم بر متر باشد. بهترین پوکه‌های معدنی چگالی حدود 600 کیلوگرم بر متر مکعب دارند.
مقاومت و استحکام پوکه
از دیگر ویژگی‌های پوکه مرغوب، درجه سختی بالا و مقاومت زیاد این سنگ آتشفشانی است. هر چه این سنگ مقاومت بیشتری از خود در برابر ضربه، فشار و حرارت نشان دهد، به مرغوبیت بیشتر نزدیک تر خواهد شد.
میزان تخلخل پوکه
از دیگر ویژگی‌هایی که در مرغوبیت پوکه موثر است، میزان تخلخل آن است. هرچه سنگ پوکه متخلخل‌تر باشد، چگالی آن کمتر و در نتیجه کیفیت آن بیشتر خواهد شد.
رنگ پوکه
به طور قطعی نمی‌توان گفت که پوکه‌های تیره مرغوبیت بیشتری دارند یا پوکه‌های روشن، اما اغلب پوکه‌های روشن ناخالصی بیشتری دارند. وجود مواد آهکی در پوکه موجب می‌شود تا رنگ آن روشن شود. به همین دلیل اغلب افراد پوکه‌های تیره را به پوکه‌های روشن ترجیح می‌دهند. البته همانطور که گفته شد نمی‌توان گفت بهترین پوکه‌ها دارای رنگ تیره هستند، اما معمولا عدم کیفیت در پوکه‌های تیره کمتر دیده می‌شود.
موقعیت مکانی استخراج پوکه
بهترین پوکه‌ها از کدام شهرهای ایران استخراج می‌شوند؟ بهترین معادن استخراج پوکه در ایران، شهرهای قروه و بستان آباد هستند. قروه و بستان آباد جز مناطقی هستند که پوکه‌های برداشت شده از آنها همیشه جز بهترین پوکه‌ها بوده‌اند و می‌توان به معادن این شهرها اعتماد کرد.
وضعیت آب و هوایی منطقه تولید پوکه
شاید برای شما سوال باشد که وضعیت آب و هوایی محل استخراج پوکه، چه تاثیری در مرغوبیت آن دارد. اگر معدنی که پوکه از آن استخراج می‌شود در منطقه‌ای با وضعیت آب و هوایی سرد و مرطوب قرار داشته باشد، کیفیت پوکه بیشتر خواهد بود. دلیل آن این است که هنگام فوران آتشفشان و جاری شدن مواد مذاب بر روی زمین، مواد مذاب با سرعت بیشتری سرد شده و در نتیجه مقدار گاز بیشتری در پوکه حبس می‌شود و همین دلیلی بر افزایش تخلخل پوکه و در نتیجه افزایش کیفیت پوکه معدنی می‌شود. قروه از جمله شهرهای سردسیر ایران است که کیفیت پوکه‌های به دست آمده از معادن آن نیز بسیار بالاست.
میزان پوکه ایجاد شده
هر چه میزان پوکه‌ای که توسط آتشفشان تولید می‌شود بیشتر باشد، احتمال وجود ناخالصی بر روی سنگ پوکه و ترکیب شدن این دو هنگام استخراج کمتر است و در نتیجه پوکه برداشت شده دارای مرغوبیت بیشتری خواهد بود.
دفتر تهران
۲۸۳ ۲۸۴ – ۰۲۱
دفتر کرج
۵۱۲۵ ۳۴۲۰ – ۰۲۶
مدیر فروش
۰۹۱۲۱۰۲۷۶۶۷
