در سال‌های اخیر، بلوکهای سبک یکی از بهترین جایگزین‌های بلوکهای بتنی سنگین در دیوارهای غیر باربر شده‌اند. تولید این بلوک‌ها پروسه‌ای متفاوت دارد اما به علت داشتن وزن پایین، نه تنها فرآیند ساخت و ساز را سریع می‌سازند، بلکه با کاهش بار مرده ساختمان، ایمنی آن در برابر زلزله را نیز افزایش می‌دهند.
بلوکهای پوکهای یکی از انواع بلوکهای سبک هستند که با مواد اولیه متفاوت و ویژگی‌های منحصر به فرد، جایگاهی مناسب در صنعت ساختمان سازی کسب کرده‌اند. در ادامه این مطلب از وب سایت خانه بلوک به معرفی این نوع بلوک ساختمانی خواهیم پرداخت.
بلوک پوکهای چیست؟
بلوکهای ساخته شده از پوکه معدنی، نخستین بار توسط معماران ایتالیایی مورد استفاده قرار گرفتند. این بلوک‌ها به خاطر مقاومت و ماندگاری بالایی که داشتند، مورد توجه معماران رومی قرار گرفته و در یکی از مشهور ترین ساختمان‌های روم یعنی معبد پانتئون به کار رفتند.
بلوک پوکهای انواع مختلفی دارد که تمام آنها از پوکه معدنی ساخته نشده‌اند که در ادامه بیشتر به سایر مواد سازنده بلوکهای پوکهای خواهیم پرداخت.
بلوک پوکهای از مخلوط سیمان، آب، ماسه و ذرات پوکه معدنی به دست می‌آید و به همین دلیل به این نوع بلوک، بلوک پوکه معدنی یا بلوک سبک معدنی نیز گفته می‌شود همچنین از بلوک پوکه معدنی معمولا برای اجرای دیوارهای تیغه‌ای و دیوارهای حاشیه به کار می‌رود. این امر به علت وزن پایین این نوع بلوک است. درست است که بلوک پوکهای از استحکام بالایی برخوردار است اما به هر حال بلوکهای بتنی سنگین، بهترین گزینه برای دیوارهای باربر به شمار می‌روند.
پوکه معدنی چیست؟
پوکه معدنی، خود ماده‌ای شبیه به خاکستر است که از گدازه‌های آتشفشانی حاصل از فوارن‌های پرقدرت کوه‌های آتشفشان به دست می‌آید. در واقع این ماده از ذرات گدازه در حال فعالیت آتشفشان باقی می‌ماند. نکته جالب توجه درباره این ماده، این است که به علت چگالی پایین روی آب می‌ماند و همین چگالی پایین سبب کاربرد آن در بلوک ساختمانی شده است. همجنین در ساختار پوکه معدنی مقادیر بالایی از سیلیکات، مقداری آهن و منیزیم یافت می‌شود.
بلوک پوکهای معدنی سبک در ابعاد متفاوت
مزایای بلوک پوکهای
بلوک پوکهای معدنی سبک در ابعاد متفاوتیکی از مهمترین مزایای بلوکهای پوکه ای، عدم رسانایی گرمایی و در نتیجه قابلیت عایق گرمایی آن است. بلوکهای پوکهای در دیوارهای اصلی ساختمان، نه به‌منظور دیوارچینی، بلکه به منظور عایق سازی ساختمان به همراه بلوکهای سنگین استفاده می‌شوند. همچنین مقاومت حرارتی بالای بلوک پوکهای، از ورود صدمه به ساختمان در هنگام آتش سوزی، جلوگیری می‌کند.
از آنجایی که بلوک پوکهای در ابعاد متنوعی تولید می‌شود و همچنین به علت شکل پذیری بالایی دارد (با استفاده از ابزار مخصوص، این بلوک‌ها را می‌توان به ابعاد یا اشکال دلخواه در آورد)، ظاهری چشم نواز و در عین حال منسجم را به ساختمان می‌بخشد. همانطور که اشاره کردیم، بلوک پوکهای از مقاوت بالایی برخوردار است.
این بلوک در برابر حوادث طبیعی نظیر سیل از ساختمان محافظت می‌کند. چرا که بلوک پوکهای توانایی جذب رطوبت بالایی داشته و رطوبت نه تنها باعث تخریب ساختار آن نمی‌شود، بلکه پیوند مولکولی میان اجزای سازنده بلوک را تقویت می‌نماید. از این رو بلوک پوکهای یکی از مصالح ساختمان محبوب در مناطق شرجی و مناطق موسمی است.
نحوه ساخت بلوک پوکهای سبک
برای ساخت بلوکهای پوکهای، مهمترین جزء سازنده آن، یعنی پوکه معدنی باید مرغوبیت کافی داشته باشد. مناسب‌ترین پوکه، رنگ تیره‌ای دارد ( آهک کمتر)، سبک است و درصد ناخالصی آن ناچیز می‌باشد. وجود ناخالصی در پوکه، سبب از بین رفتن ویژگی‌های اصلی آن نظیر وزن پایین و مقاومت در برابر رطوبت می‌گردد.
زمان مورد نیاز: ۱ روز.
-
اندازه گیری دقیق مواد اولیه
برای ساخت بلوک پوکهای، ابتدا وزن تمام مواد اولیه، یعنی سیمان، آب، پوکه و ماسه اندازه گیری شده و به مقدار درست با یکدیگر مخلوط می‌شوند.
-
قالب ریزی مواد اولیه
هنگامیکه مواد اولیه به درستی و اندازه مناسب با یکدیگر مخلوط شدند، آنها را در قالب‌های مخصوص بلوک می‌ریزند و شروع به لرزاندن قالب‌ها می‌کنند تا توسط دستگاه بلوک زنی کاملا یکدست و یکپارچه شوند.
-
دستگاه پرس بلوک
بعد از آن قالب‌ها روی یک صفحه‌ی فلزی قرار می‌گیرند و وارد دستگاه پرس می‌شوند. در نهایت قالب‌های پرس شده برای حدود ۱۰ الی ۱۲ ساعت در اتاق بخار قرار می‌گیرند. بخار آب یکی از روش‌های عمل آوری بلوک پوکه ای است همانطور که گفتیم رطوبت باعث تقویت پیوند میان اجزای سازنده‌ی بلوک می‌گردد. به همین سبب برای عمل آوری بلوک پوکهای، بخار آب و یا آب خالص به کار می‌رود.
قبل از شروع این فرآیند، عوامل متنوعی نظیر کیفیت پوکه و سیمان، محل کاربری بلوک و آب و هوای منطقه باید در نظر گرفته شوند. مثلا در صورتی که قرار باشد بلوک معدنی، در دیوارهای حاشیه‌ای به کار رود، مرغوبیت پوکه اهمیت چندانی ندارد. چرا که این دیوارها نه در بار مرده ساختمان نقشی دارند و نه نیاز به خواص عایقی بلوک دارند. بنابراین بلوک معدنی دارای کیفیت متوسط نیز برای این دیوارها کفایت می‌کند. همچنین ضخامت قالب بلوک زنی با اندازه ریزدانه‌های پوکه نسبت مستقیم دارد. یعنی هر چه ضخامت قالب بیشتر باشد، باید از سنگدانه‌های درشت‌تری استفاده کرد.
انواع بلوک پوکهای
بلوکهای پوکهای در دو دسته بندی اصلی بلوک پوکه صنعتی و بلوک پوکه معدنی قرار می‌گیرند.
۱. بلوک پوکه معدنی
همانطور که از نام این بلوک پیداست، مواد اولیه ساخت آن، پوکه‌ی معدنی است. قبلا به فرآیند تشکیل این پوکه اشاره کردیم و می‌دانیم که به صورت طبیعی تولید می‌شود. مواد تشکیل دهنده بلوک پوکهای معدنی، ماسه و سیمان و پوکه است که پس از مخلوط شدن و عمل آوری به بازار عرضه می‌شوند.
۲. بلوک پوکه صنعتی
پوکه صنعتی بر خلاف پوکه معدنی در طبیعت یافت نمی‌شود و در کارخانه تولید می‌گردد. پوکه صنعتی با نام پوکه لیکا نیز شناخته می‌شود. این اسم بر گرفته از اسم کارخانه تولید کننده آن در ایران و همچنین در انگلیس است. ماده اصلی تشکیل دهنده پوکه صنعتی، خاک رس است و وزن پایین‌تری نسبت به پوکه معدنی دارد. واضح است که پوکه صنعتی در واقع نسخه بهبود یافته پوکه معدنی است و از این رو سعی در کاهش حتی بیشتر وزن آن شده است.
فرآیند تولید این پوکه بدین صورت است که از گرما دادن خاک رس در حوض‌های مخصوص تولید می‌شود. در طی این فرآیند گازهای خروجی باعث ایجاد حباب‌هایی در بافت رس شده که الگویی مانند کندوی زنبور عسل را در آن ایجاد می‌نماید. این تخلخل باعث سبک شدن رس و اختلاط آن با سیمان به تولید پوکه صنعتی می‌انجامد. سرانجام ترکیب این پوکه با آب و سیمان و قرار گرفتن آن در فرآیندی مشابه با فرآیند تولید بلوک پوکه معدنی، منجر به تولید بلوک لیکا یا همان بلوک پوکه صنعتی می‌گردد.
ابعاد بلوک پوکهای سبک
بلوک پوکهای در ابعاد بسیار متنوعی تولید می‌شود که این یکی از مزایای بلوک پوکهای است. چرا که برای هر سازه و هر بخش از آن، می‌توان نوعی از بلوک پوکهای را انتخاب کرد. به علت این کاربری گسترده نیز هر نوع از بلوک سبک معدنی می‌تواند ابعاد منحصر به فرد خود را داشته باشد. مثلا بلوک پوکهای دیواری ابعاد یکسانی با بلوک تیغه‌ای ندارد. طول بلوک پوکهای بین ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر است، ارتفاع آن در اکثر موارد ۲۰ سانتی متر و عرض آن می‌تواند از ۱۰ سانتی متر تا ۲۵ سانتی متر متغیر باشد.
قیمت بلوک پوکهای
قیمت مصالح ساختمانی در تمام نقاط کشور متفاوت است. این امر به علت تفاوت عواملی نظیر فاصله منابع مواد اولیه نظیر معادن از کارخانه و در نتیجه تفاوت هزینه حمل و نقل و فروش مواد اولیه، تفاوت دستمزد نیروی انسانی و همچنین وفور ماده مورد نظر ( هرچه یک‌ماده معدنی در منطقه‌ای کمیاب‌تر باشد، طبیعتا قیمت بالاتری دارد) می‌باشد.
بلوکهای پوکهای نیز از این قاعده مستثنی نیستند. اول از همه باید بگوییم که بلوکهای پوکهای در اشکال مختلفی تولید می‌شوند. یعنی می‌توانند ته خالی یا ته بسته و سه جداره یا چهار جداره باشند. همچنین ابعاد گوناگون این بلوک نیز، در قیمت آن تاثیرگزار است. بعد از این عوامل، همان مکان تولید کننده است که قیمت بلوک را تایین می‌کند.
مثلا در صورتی که تولید کننده در کرج باشد، با توجه به مسافت میان تولید کننده و خریدار، قیمت بلوک تغییر می‌کند. با این حال با توجه به شرایط خریدار و نوع بلوک انتخابی، می‌توان هزینه را تا حد ممکن به حداقل رساند. مثلا در صورتی که فاصله خریدار از تولید کننده بیشتر باشد، می‌تواند بلوکی با قیمت پایین‌تر انتخاب کند.
این به معنای انتخاب بلوکی با کیفیت پایین تر نیست. بلکه انتخاب نوعی متفاوت از آن، مثلا با ابعاد کوچکتر به طوری که برای سازه موردنظر هنوز هم کاربردی باشد، است. هر کدام از انواع بلوک پوکهای ( صنعتی و معدنی) قیمت متفاوتی دارند.
سوالات متداول
تفاوت بلوک پوکهای با بلوک هبلکس چیست؟
هبلکس یا بلوک گازی نوع دیگری از بلوک سیمانی سبک است که ساختار متخلخل و وزن پایین از خصوصیت‌های بارز آن می‌باشد. بلوکهای هبلکس همانند بلوک پوکهای در دیوارهای باربر به کار نمی‌روند، بار مرده ساختمان را کاهش داده و عایق حرارتی، رطوبت و صوتی خوبی هستند.
تفاوت در مواد اولیه
اولین تفاوتی که می‌توانیم به آن اشاره کنیم، در مواد اولیه این دو بلوک است. بلوک پوکهای از پوکه صنعتی یا معدنی تولید می‌شود در صورتی که مواد اولیه بلوک گازی شامل سیمان، آب، پودر آلومینیوم و سیلیس است. فرآیند تولید این دو نوع بلوک نیز کمی متفاوت است. در تولید بلوک گازی از دستگاه پرس استفاده نمی‌شود و بلوک‌ها در اتاق‌های آتوکلاو، هوادهی می‌شوند.
در طی این فرآیند، بر اثر واکنش‌های شیمیایی میان آلومینیوم و سیمان، بافتی سلولی در بلوک هبلکس ایحاد می‌شود. همچنین بر خلاف بلوک پوکهای عمل آوری بلوک هبلکس در دفعه دوم هوادهی انجام می‌شود و نیاز به بخار آب یا آب نیست. شکل ظاهری بلوک پوکهای و بلوک هبلکس نیز متفاوت است. بلوکهای هبلکس معمولا ساده و شکلی شبیه بتن سنگین معمولی دارند یعنی جداره‌ای نداشته و معمولا ته بسته هستند.
تفاوت در مقاومت فشاری
از طرفی مقاومت فشاری بلوک هبلکس بیشتر از بلوک پوکهای است. در حالی که بلوک هبلکس مقاومت فشاری برابر با ۳۵ کیلوگرم بر سانتی متر مربع دارد، مقاومت فشاری بلوک پوکهای حدود ۲۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع است. بلوکهای گازی قابلیت دفع صوت بیشتری دارند. این بلوک‌ها حدود ۵۰ دسیبل از صوت وارده به سازه را خنثی می‌کنند. این در حالی است که این عدد برای بلوک پوکهای حدود ۳۰ دسیبل است. مهمترین تفاوت بلوک پوکهای و هبلکس، وزن آنها است.
از آنجایی که هدف اصلی استفاده از بلوک سبک در سازه، کاهش بار مرده آن است، وزن بلوک تاثیر بسزایی در انتخاب آن دارد. وزن یک دیوار ساخته شده از بلوک هبلکس حدود ۱۲۰ کیلوگرم است. در حالی که اگر همان دیوار با بلوک لیکا ساخته شود، حدود ۲۸۰ کیلوگرم وزن دارد. پس دیوار پوکهای دارای وزنی حدود دو برابر وزن دیوار هبلکس است. از این رو استفاده از هبلکس در سازه هایی که نیاز عایق رطوبتی و حرارتی خیلی بالا ندارند، گزینه مناسب‌تری است.
بلوک ماسه‌ای سنگین بهتر است یا بلوک پوکهای سبک؟
بلوک ماسه‌ای سنگین همانطور که از اسمش پیداست نوعی بلوک بتنی سنگین است که از ترکیب سیمان، ماسه، آب و … به دست می‌آید. این بلوک ساختاری مانند بلوک سیمانی معمولی دارد و وزن آن نسبت به بلوک پوکهای بالاتر است. این که کدام یک از این دو بلوک بهتر است، کاملا به نوع کاربری این دو بستگی دارد.
بلوک ماسه‌ای در دیوار چینی برخی دیوارهای اصلی می‌تواند به کار رود، اما این بلوک عایق خوبی برای صوت و رطوبت نیست. چرا که می‌دانیم ماسه بعد از تماس با رطوبت، انسجام خود را از دست داده و نرم می‌شود. ماسه موجود در بلوک ماسه‌ای نیز همین واکنش را در برابر رطوبت دارد. البته این به معنای نرم شدن بلوک پس از تماس با آب نیست، بلکه به معنای شکنندگی و فرسودگی ساختار بلوک در طولانی مدت است. از طرفی قیمت بلوک ماسه‌ای به علت فرآیند تولید ساده‌تر و مواد اولیه در دسترس، پایین تر از بلوک پوکهای است.
بنابراین در صورتی که خاصیت عایق و وزن بسیار پایین، معیار مهمی در دیوار سازه نباشد، استفاده از بلوک ماسه‌ای، مانعی ندارد. در کل باید دوباره بگوییم که با توجه به شرایط سازه، استفاده از هر نوع بلوکی می‌تواند بلامانع باشد و حتی ممکن است در یک سازه استفاده از بلوک ماسه‌ای و بلوک پوکهای، تفاوت چندانی نداشته باشد. در نتیجه هر کدام از این بلوک‌ها نه به صورت کلی بلکه با توجه به نوع هر سازه، برای آن سازه بهتر است.
نتیجه گیری
در این مقاله سعی کرده‌ایم تا بلوک پوکهای را از جوانب مختلف مورد بررسی قرار دهیم، در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر و یا مشاوره با کارشناسان شرکت خانه بلوک، با ما تماس بگیرید.
دفتر تهران
۲۸۳ ۲۸۴ – ۰۲۱
دفتر کرج
۵۱۲۵ ۳۴۲۰ – ۰۲۶
مدیر فروش
۰۹۱۲۱۰۲۷۶۶۷